Αγαπητοί σινεφίλ, καλωσήρθατε στην Ιταλία, μια από τις πρώτες χώρες που ανέδειξαν τον κινηματογράφο. Η ιστορία της ξεκινά το 1896, όταν οι αδερφοί Lumière τη γύρισαν απ’ άκρη σ’ άκρη, κάνοντας κινηματογραφικές προβολές και από κει και μετά η ιστορία της 7ης τέχνης ξεκίνησε το ταξίδι της και η Ιταλία πραγματικά διέπρεψε στον τομέα. Βρισκόμαστε στη χώρα που μας έχει χαρίσει αναρίθμητα αριστουργήματα και έχει γεννήσει μερικούς από τους μεγαλύτερους θρύλους του σινεμά που έμειναν ανεξίτηλοι στο χρόνο και είναι μέχρι και σήμερα παγκόσμια είδωλα.
Ποιος δε γνωρίζει το Φελίνι, τον Παζολίνι, το Μαρτσέλο Μαστρογιάννι και τη Σοφία Λόρεν; Τον Φράνκο Τζεφιρέλι το Μπερνάρντο Μπερτολούτσι ή την Κλαούντια Καρντινάλε; H λίστα είναι πολύ μεγάλη και με ονόματα που έχουν περάσει πλέον το κατώφλι της ιστορίας ενώ έδωσαν τα φώτα τους και τη σκυτάλη στις επόμενες γενιές να συνεχίσουν να σκορπίζουν τη μαγεία του σινεμά. Αυτή τη φορά το αφιέρωμα μας θα είναι ένα ταξίδι στο χρόνο, πίσω, κάπου εκεί που ξεκίνησαν όλα. Σε ταινίες 5 αστέρων που πλέον θεωρούνται κλασικές όμως όχι ξεπερασμένες. Πολύ δύσκολο να διαλέξει κανείς μόνο πέντε ταινίες, όταν έχει στη διάθεσή του τόσα πολλά διαμάντια. Έτσι λοιπόν έχω επιλέξει μερικά από αυτά ενδεικτικά και από κει και πέρα σας αφήσω να συνεχίσετε μόνοι σας την εξερεύνηση στην παλιά αρχοντική και γοητευτική Ιταλία. Πάμε λοιπόν να δούμε μερικές μόνο από τις ταινίες σταθμούς του Ιταλικού σινεμά:
Φτάσαμε πολύ πίσω, στο μακρινό 1948. Η Ιταλία μόλις έχει βγει από τον Παγκόσμιο Πόλεμο και φυσικά υποφέρει από τρομερή φτώχεια, ενώ ο κόσμος συνωστίζεται και περιμένει στην ουρά για ένα κομμάτι ψωμί. Ο Αντόνιο, ένας φτωχός πατέρας που προσπαθεί να συντηρήσει την οικογένειά του, καταφέρνει να βρει μια δουλειά, όμως θα τον προσλάβουν υπό έναν όρο. Πρέπει να έχει ποδήλατο. Εκείνος όμως δεν έχει.. Έτσι αυτός και η γυναίκα του θα πουλήσουν τα προικιά τους προκειμένου να πάρουν τη δουλειά και να μπορέσουνε να επιβιώσουνε. Το τραγικό της υπόθεσης όμως είναι πως την πρώτη του μέρα κι όλας στη δουλειά, του το κλέβουνε. Έτσι ο Αντόνιο απελπισμένος θα κινήσει γη και ουρανό για να βρει ξανά το ποδήλατο του, ενώ στην περιπέτεια αυτή θα έχει μαζί του και το γιο του, το Μπρούνο.
Ο διάσημος Γάλλος κριτικός André Bazin χαρακτήρισε τον “Κλέφτη ποδηλάτων” ως ένα από τα πρώτα “δείγματα καθαρού κινηματογράφου” στην ιστορία της έβδομης τέχνης. Έλαβε τιμητική βράβευση Όσκαρ το 1950, ενώ λίγα χρόνια αργότερα εκτιμήθηκε από τους κριτικούς κινηματογράφου ως μια από τις σημαντικότερες ταινίες όλων των εποχών, διάκριση την οποία συνέχισε να κατέχει και κατά τις μετέπειτα δεκαετίες.
Δύσκολο να μη σας συγκινήσει, απλή και αληθινή, έχει πάντα κάτι να δώσει στο θεατή όσα χρόνια κι αν περάσουν. Δημιουργός της είναι ο θρυλικός Βιτόριο ντε Σίκα. Πρωταγωνιστεί ο αλησμόνητος Lamberto Maggiorani μαζί με τον εννιάχρονο (τότε) Enzo Staiola που σήμερα είναι πλέον 79 ετών!
Ιστορική ταινία που άφησε εποχή το “La strada”, δηλαδή “ο δρόμος “, είναι ένα νεορεαλιστικό δράμα του 1954 σε σκηνοθεσία του Φεντερίκο Φελίνι. Το σενάριο της ταινίας έγραψε ο ίδιος ο Φελίνι σε συνεργασία με τους Τούλιο Πινέλι και Ένιο Φλαϊάνο. Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι ο Άντονι Κουίν, η Τζουλιέτα Μαζίνα (σύζυγος του Φελίνι) και ο Ρίτσαρντ Μπέιζχαρτ.
Η Τζουλιέτα Μαζίνα υποδύεται την Τζελσομίνα. Ένα ονειροπαρμένο και αγαθιάρικο πλάσμα που βλέπει μόνο το καλό στους άλλους. Πωλείται από τη μητέρα της (ναι ναι κανονικότατα, πόσα; τόσα) στον Ζαμπανό (Άντονι Κουίν) ένα βάρβαρο πλανόδιο “καλλιτέχνη τσίρκου”. Ο Ζαμπανό συμπεριφέρεται με το χειρότερο τρόπο στη Τζελσομίνα, την απατάει με άλλες γυναίκες και τις φέρεται βίαια. Εκείνη θα το σκάσει, όμως αυτός θα την ξαναβρεί και θα την πάρει πίσω μαζί του. Πάρα τον απαίσιο χαρακτήρα του συνεχίζει να τον αγαπά και δε μπορεί να απαλλαχθεί από αυτόν.
Η ταινία αποτέλεσε την πρώτη παγκόσμια επιτυχία του σκηνοθέτη, καθώς ήταν εκείνη που του χάρισε τη διεθνή αναγνώριση ενώ θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του 20 αιώνα. Κέρδισε το όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας στην απονομή του 1956 κι ο Φελίνι επανέλαβε το θρίαμβό του ένα χρόνο αργότερα με το “Οι Νύχτες της Καμπίρια “ (Le Notti Di Cabiria), φυσικά ακολούθησαν κι άλλα αριστουργήματα, όπως το Dolce vita, το 8 ½ και ένα σωρό άλλες κλασσικές ταινίες της χρυσής εποχής του Ιταλικού κινηματογράφου.
Ο Ρόκο και τ’ Αδέλφια του σε σκηνοθεσία του Λουκίνο Βισκόντι είναι άλλο ένα διαμαντάκι της εποχής και εδώ ίσως να σας περιμένει και μια έκπληξη όταν δείτε στην ταινία να πρωταγωνιστεί μαζί με τον Αλέν Ντελόν η Κατίνα Παξινού και ο Σπύρος Φωκάς. Βέβαια ο Σπύρος Φωκάς έχει κάνει μια μακροχρόνια καριέρα στο εξωτερικό και η Κατίνα Παξινού είναι η μόνη Ελληνίδα ηθοποιός που έχει βραβευθεί με Όσκαρ, όμως αυτό είναι κάτι που μπορεί και να αγνοούν οι νεότερες γενιές.
Η ταινία πραγματεύεται τη ζωή μιας οικογένειας του νότου μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Μετά τον θάνατο του πατέρα, η μητέρα Ροζάρια Παρόντι (Κατίνα Παξινού) φεύγει από την Καλαβρία με τους 5 γιους της και εγκαθίσταται στο Μιλάνο, για να ακολουθήσει τον μεγαλύτερο από αυτούς, Βιντσέντσο (Σπύρος Φωκάς), o οποίος είναι αρραβωνιασμένος με τη Τζινέτα (Κλαούντια Καρντινάλε). Η οικογένεια τελικά μένει σε ένα μικρό φτωχικό σπίτι. Ο πιο καλόψυχος και αγνός από όλα τα αδέρφια είναι ο Ρόκο (Αλέν Ντελόν) με το αγγελικό πρόσωπο, ο οποίος δουλεύει σε καθαριστήριο ρούχων και θέλει να γίνει πυγμάχος, ο πιο σκληρός και σκοτεινός χαρακτήρας είναι ο Σιμόνε (Ρενάτο Σαλβατόρι), ο Τσίρο εργάζεται σε ένα εργοστάσιο αυτοκινήτων και ο Λούκα είναι ακόμη πολύ μικρός για να δουλέψει. O Σιμόνε γνωρίζει και ερωτεύεται την Νάντια (Ανί Ζιραρντό), που είναι πόρνη, η οποία στη συνέχεια διατηρεί σχέση με τον Ρόκο. Η σύγκρουση των δύο αδερφών είναι αναπόφευκτη και έχει ολέθρια αποτελέσματα. Οι δυο τους είναι η τέλεια αντίθεση άσπρου μαύρου, καλού και κακού. Η ταινία είναι χωρισμένη σε πέντε ενότητες, μία για κάθε ένα από τα αδέρφια: Βιντσέντσο, Σιμόνε, Ρόκο, Τσίρο, Λούκα. Άλλη μία νεορεαλιστική ταινία από το Ιταλικό σινεμά και το μεγάλο Βισκόντι που άφησε ιστορία, με ένα σωρό βραβεία στην κατοχή της και στιγμάτισε μια εποχή του ‘60.
Ο “Κομφορμίστας” είναι μια κινηματογραφική ταινία πολιτικού περιεχομένου βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του μεγάλου συγγραφέα Αλμπέρτο Μοράβια σε σκηνοθεσία Μπερνάρντο Μπερτολούτσι .Η ιστορία εκτυλίσσεται στις δεκαετίες του 1930 και του 1940, με μερικά φλας-μπακ στο παρελθόν, ως και τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κεντρικός ήρωας είναι ο Κλερίτσι, ένας γραφειοκράτης του καθεστώτος του Μουσολίνι που προέρχεται από μια δυσλειτουργική οικογένεια και φέρει παιδικά τραύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Ο ήρωας δέχεται να εκτελέσει αποστολή από την μυστική υπηρεσία της φασιστικής Ιταλίας για να δολοφονήσει τον πρώην δάσκαλο του, που ζει στο Παρίσι. Εμφανίζεται δε πρόθυμος να ξεπουλήσει κάθε αξία ώστε να μπορέσει να φτιάξει μια “κανονική ζωή” και να βολευτεί. Πρωταγωνιστούν: Ζαν Λουί Τρεντινιάν, Στεφανία Σαντρέλι, Ντομινίκ Σαντά, Υβόν Σανσόν, Πιέρ Κλεμεντί, κ.ά.
Ένα αντιφασιστικό αριστούργημα που από κάποιους κριτικούς έχει χαρακτηριστεί ακόμη και ως η καλύτερη ταινία της Ιταλίας ever, με επαναστατική σκηνοθεσία, πολύ τολμηρή και μπροστά από την εποχή της, “ο Κομφορμίστας” αποδομεί την ψυχολογία του φασισμού και του πολίτη που τον ακολουθεί, όχι γιατί πιστεύει σε αυτή την ιδεολογία απαραίτητα αλλά επειδή μπορεί απλά και μόνο να είναι κομφορμιστής.
Πριν σας πω για την ταινία θα ήθελα να σας ρωτήσω κάτι. Πόσα χρόνια κάνετε παρέα με τους κολλητούς σας; Σας αρέσει να σκαρώνετε φάρσες; Έχετε φανταστεί ποτέ την παρέα σας ακόμα και στο γηροκομείο να συνεχίζει να κάνει πλάκες και να μην ωριμάζει ποτέ; Αν ναι, τότε σας βρήκα την αγαπημένη σας ταινία!
Πρόκειται για μια μαύρη κωμωδία που θεωρείται μια από τις καλύτερες όλων των εποχών και δικαίως. Εδώ έχουμε μια παρέα πέντε φίλων, αιώνιων εφήβων και αμετανόητων πλακατζήδων, που παρότι έχει περάσει πια τα 50, συνεχίζει να σκαρώνει φάρσες. Περιφέρονται στην Τοσκάνη και κάνουν τη ζωή του κόσμου “δύσκολη” με τα χουνέρια που τους κάνουν αλλά είναι αδύνατον να τους κρατήσεις κακία γιατί θα πονέσει το στομάχι σου από τα γέλια. Η καλύτερη πρόταση για αντροπαρέα και για όσους δεν εννοούν να μεγαλώσουν και έχουν ορκιστεί να παραμείνουν για πάντα παιδιά. Κορυφαία στιγμή της ταινίας όταν βάζουν τον Ρίγκι, (το αγαπημένο τους θύμα), να συμμετάσχει σε ανύπαρκτη ληστεία της Μαφίας.
Τολμηρό εγχείρημα για την εποχή του, το φιλμ του Μάριο Μονιτσέλι είναι γεμάτο τραγελαφικές και σουρεαλιστικές καταστάσεις σε μια ταινία all time classic που κάνει το ”hangover” να φαντάζει μπροστά της γατάκι!
Αυτά ήταν πέντε μόνο από τα αριστουργήματα του κλασικού ιταλικού σινεμά, που σε καμία περίπτωση δεν είναι τα μόνα, αλλά είναι αρκετά αντιπροσωπευτικά της ιταλικής κινηματογραφικής κουλτούρας. Λείπουν πολλά διαμάντια από τη λίστα μου αλλά για να τα συμπεριλάβω όλα, πιστέψτε με, 5 αφιερώματα δε θα φτάσουν! Ξεκινώντας από το 1948 θα συνεχίσουμε χρονολογικά να προχωράμε στο cinema italiano επιλέγοντας ενδεικτικά μερικές από τις πιο επιτυχημένες ταινίες του, μέχρι να φτάσουμε στο σήμερα και σε σύγχρονες επιτυχίες που αγαπήσαμε.
Υ.Γ Μιας και λόγω των ημερών θα πετύχετε σίγουρα τον “Iησού από τη Ναζαρέτ” στην τηλεόραση (Πάσχα χωρίς αυτό δε βγαίνει) να σας υπενθυμίσω πως πρόκειται για μια σειρά Ιταλικής παραγωγής του επικού Φράνκο Τζεφιρέλι που θεωρείται ως η μεγαλύτερη θρησκευτική παραγωγή στην ιστορία, όχι μόνο της μικρής αλλά και της μεγάλης οθόνης. Την έχουν παρακολουθήσει δισεκατομμύρια θεατές σε όλον τον κόσμο και το συγκλονιστικό στην υπόθεση είναι πως πλέον το κοινό έχει συνδυάσει το πρόσωπο του Ιησού με τον ηθοποιό Ρόμπερτ Πάουελ και όσες μα όσες παραγωγές και να γυριστούνε με θέμα τον Ιησού στη συνείδηση του κόσμου υπάρχει μόνο εκείνος. Δε μπορώ να διανοηθώ την ψυχολογία ενός ηθοποιού που όλος ο κόσμος τον έχει συνδυάσει με τον Ιησού Χριστό και δεν ξέρω αν αυτό είναι καλό ή κακό, όμως το μόνο που μπορώ να πω είναι: Αν αυτό δεν είναι ερμηνεία, τότε τι είναι;
Καλές γιορτές! Καλό Πάσχα σε όλους τους αναγνώστες!