Ο υπουργός Οικονομικών της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, Γιάνης Βαρουφάκης, προσπαθεί επί ματαίω να πείσει τους Ευρωπαίους εταίρους να διαφοροποιήσουν τη δυσμενή τους στάση απέναντι στην Ελλάδα, που μαστίζεται από τη φτώχεια που επέφερε ο αφαιμακτικός δανεισμός του παρελθόντος.
TI EΧΟΥΜΕ ΕΔΩ
Ένας άνθρωπος με αρχές, επικοινωνιακός, εύστροφος, ετοιμόλογος, καταρτισμένος, έμπειρος, πολυδιάστατος, υπομονετικός και ισχυρογνώμων, δίχως να ψυχανεμίζεται το πνεύμα των πρακτικών των ευρωπαϊκών κέντρων λήψης αποφάσεων, μάχεται περήφανα να υπερασπίσει τα συμφέροντα μιας χώρας, της οποίας οι κάτοικοι βιώνουν την πρωτοφανή εξαθλίωση. Ο ίδιος, νιώθει πως του έχει ανατεθεί το αξεπέραστης δυσκολίας έργο της διάσωσής τους. Δεν πιστεύει στις αμετάκλητες αποφάσεις, ούτε νιώθει δέσμιος των αριθμών, συζητά με υπευθυνότητα και σύνεση μια ενδεχόμενη αλλαγή του σκηνικού, με γνώμονα την λύτρωση των συμπατριωτών του και την αναμόρφωση του ευρωπαϊκού σκεπτικού.
Ή τουλάχιστον έτσι παρουσιάζεται ο κ. Βαρουφάκης από τον Κώστα Γαβρά, αφού στο νέο του φιλμ οικειοποιείται πλήρως την εικόνα που καταγράφει ο πρώτος στο βιβλίο του “Ανίκητοι Ηττημένοι”. Ο Ελληνογάλλος σκηνοθέτης μας χαρίζει μια κλεφτή ματιά στα ενδότερα των “ηλεκτρισμένων” συνεδριάσεων, όπου τα πνεύματα οξύνονται υπό την απειλή της εφαρμογής ριζοσπαστικών μέτρων, τα οποία ίσως αποδεσμεύσουν την Ελλάδα από την καταπίεση και την άτυπη δουλεία που αναγκαστικά ανέχεται.
Γύρω από τον υπουργό, μια ομάδα άχαρων και απαίδευτων στελεχών και συμβούλων, επιβεβαιώνουν την ακαταλληλότητά τους με την επιπολαιότητα που ανατρέπουν τις θέσεις τους και παραβαίνουν τους ηθικούς φραγμούς τους. Ο πρωθυπουργός, έρμαιο ωφελιμιστικών προθέσεων εξουσιολάγνων αξιωματούχων, στέκεται αμήχανος και ανήμπορος να διαχειριστεί την υπέρτατη ευθύνη που έχει αναλάβει. Οι συνεργάτες του μοιάζουν ανίκανοι, ενίοτε αυθαίρετα αισιόδοξοι, άλλοτε τραχείς και αθυρόστομοι, αντιβαίνουν με τις πράξεις τους τη λογική ή δεν κατέχουν τις στοιχειώδεις γνώσεις για να σχηματίσουν μια εμπεριστατωμένη άποψη που θα τους επιτρέψει να βγουν από το αδιέξοδο της αδιαλλαξίας τους.
Σφάλμα στο οποίο υποπίπτει και η ταινία, αφού, παρά τις έντονες, μα άκαρπες, συζητήσεις που παραθέτει με ζηλευτή λεπτομέρεια, δε διέπεται από τον πλουραλισμό θέσεων που θα περιμέναμε από ένα συμπαγές πολιτικό θρίλερ. Η πολυπλοκότητα των καταστάσεων παραμένει αδιαφανής, η σκιαγράφηση των χαρακτήρων σχεδόν σχηματική και οι κοινωνικές επιπτώσεις αφανείς, αφού ποτέ δε μεταφέρεται η δράση από τα γραφεία στην πραγματική ζωή και στις δυσκολίες που αυτή επιφύλασσε για τους ανθρώπους που επλήγησαν από τη ραγδαία μείωση των μισθών και την κατακόρυφη αύξηση της φορολογίας.
Αυτό που απομένει μετά το πέρας της θέασης είναι μια γλυκόπικρη γεύση, εξαιτίας της χαμένης ευκαιρίας για σύνθετη, διεισδυτική ματιά στην Ελλάδα του 2015, όπου η πολιτική αντιπαράθεση μεγεθύνθηκε απότομα, καθώς διακυβευόταν το μέλλον των κατοίκων της. Πρώτη φορά μεταπολιτευτικά διαιρέθηκε τόσο ξεκάθαρα ο λαός, με αποτέλεσμα τον αδικαιολόγητο φανατισμό και την ακραίας μορφής σύρραξη των ανθρωπιστικών/προοδευτικών δυνάμεων με τους συντηρητικούς/ρεαλιστές αντιμαχόμενούς τους, σημείο που προσπερνά άθελά του ο σκηνοθέτης, αποσιωπώντας την πυρπολημένη ατμόσφαιρα της εποχής και την εγγενή της ανασφάλεια.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Ο Γαβράς, πάντοτε ταυτισμένος με την αριστερά και το δίκαιο των αδύναμων, διατηρεί την προβλέψιμη στάση του και εδώ. Όμως, δεν πλουτίζει ποικιλοτρόπως το ακατέργαστο υλικό του. Στρατευμένος εμφανώς με τα όσα υποστηρίζει ο κ. Βαρουφάκης, δε συλλαμβάνει την αληθινή διάσταση της κρίσης και, ενώ απαξιώνει τη λατρεία των αριθμών, δεν ξεκολλάει από αυτούς, οπότε αποτυγχάνει στο να αναλύσει με διαύγεια και ψυχραιμία την ουσία των γεγονότων. Αυτή η αποσταθεροποίηση που πιθανώς να γονάτιζε τον ελληνικό λαό δε λαμβάνεται ποτέ υπ’ όψιν σαν επιζήμια εκτροπή, μα σα γενναία και απαραίτητη θυσία στο βωμό της απελευθέρωσης από το ζυγό των αιμοδιψών εταίρων.
Το ελληνικό καστ δεν τον βοηθά καθόλου, παρά τη φιλότιμη προσπάθειά του να φανεί πειστικό. Ανολοκλήρωτοι χαρακτήρες με ασαφείς προθέσεις, με τους ηθοποιούς που τους ενσαρκώνουν να χαρακτηρίζονται από την ανιαρή τους προσπάθεια, πλην του εξαίρετου Χρήστου Λούλη. Με μελετημένη κινησιολογία και μοναδική μίμηση της φωνής, δικαιωματικά του αποδίδονται τα εύσημα για τη ρεαλιστική ερμηνεία του. Δίπλα του, όμως, ο Αλέξανδρος Μπουρδούμης που υποδύεται τον Αλέξη Τσίπρα φαίνεται ανεπαρκής, μια κακοσχηματισμένη προσωπικότητα, ρηχή και πειθήνια, της οποίας καθίσταται προφανής μόνο η έλλειψη ισχυρής βούλησης για ρήξη και επανάσταση ενάντια στο κατασταλτικό καθεστώς μειωμένης δημοκρατίας της Ευρωζώνης.
Γενικώς, πάντως, αναγνωρίζεται το ελαφρυντικό της ελάχιστης χρηματοδότησης στον Γαβρά, καθώς είναι ολοφάνερο πως χρειάστηκε να συμβιβαστεί με τα βασικά μέσα για την πραγμάτωση της ταινίας του. Η προχειρότητα που εντοπίζεται καθ’ όλη της τη διάρκεια οφείλεται πιθανώς στο ευαίσθητο θέμα που επέλεξε να θίξει, αλλά και στο μειωμένο ενδιαφέρον που θα συγκέντρωνε, πράγμα που συνεπάγεται με ελάχιστα έσοδα για όσους θα επένδυαν πάνω της. Μα, οπωσδήποτε, η έλλειψη πόρων δεν αποτελεί δικαιολογία για την απλοϊκή ρητορική του έργου και την απροσεξία του ίδιου του σκηνοθέτη στην επιλογή των συντελεστών του.
ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΤΟ ΔΩ
Μια εποχή κλιμακούμενης έντασης και διογκωμένης δυσαρέσκειας δεν βρίσκει αντιστοιχία στο δημιούργημα του κ. Γαβρά. Το αφήγημα του ανυποχώρητου κ. Βαρουφάκη που θαρραλέα αγωνίστηκε για την ανοικοδόμηση των ανθρωπιστικών ιδεωδών σε μια Ευρώπη μηχανορραφίας και αμιγούς τεχνοκρατίας, είναι μια οπτική που δε συνάδει με το πνεύμα που θα έπρεπε να ενστερνίζεται ένας δημιουργός, όταν καταπιάνεται με ζωτικής σημασίας παρόμοια θέματα. Εγκολπώμενος άκριτα τις απόψεις του τέως υπουργού Οικονομικών, ο κ. Γαβράς προχωρά στο επιφανειακό ψηλάφισμα μιας κρίσιμης περιόδου με αταραξία που δεν ταιριάζει στην πορεία του. Εν τέλει, το φιλμ δε λειτουργεί ούτε ως ρεαλιστική απεικόνιση της πραγματικότητας, ούτε σαν απενοχοποιημένη μυθοπλασία, προσφέροντας κάτι ενδιάμεσο, ελάχιστα συναρπαστικό, που επαφίεται στον υπαινιγμό και στην κατακεραύνωση, ώστε να καταγγείλει παραστατικά την αντίθεση στα ασφυκτικά οικονομικά προγράμματα αντιλαϊκού χαρακτήρα, τα οποία επιδείνωσαν τη ζωή πολλών Ευρωπαίων την περασμένη δεκαετία. Παραμένει, όμως, μια μαρτυρία ενός καθοριστικού προσώπου, η οποία αξίζει την προσοχή μας.
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ
Ενήλικοι στην Αίθουσα
ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ
03 Οκτωβρίου 2019
ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ (GR)
03 Οκτωβρίου 2019
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
124 λεπτά