Ο Daniel Blake δεν είναι πλέον ικανός να δουλέψει λόγω ενός σοβαρού καρδιακού επεισοδίου και ελλείψει άλλων εσόδων, περιμένει το κρατικό επίδομα για να επιβιώσει. Η γραφειοκρατία όμως του δημιουργεί συνεχώς εμπόδια και οδηγείται σε αδιέξοδο.
TI EΧΟΥΜΕ ΕΔΩ
Το “I, Daniel Blake” είναι η τελευταία ταινία του Βρετανού σκηνοθέτη Ken Loach και απέσπασε το Χρυσό Φοίνικα στο φετινό φεστιβάλ των Καννών. Αφορά την προσπάθεια ενός 59χρονου ξυλουργού να λάβει το κρατικό επίδομα έπειτα από ένα καρδιακό επεισόδιο που του στοίχησε τη δουλειά του. Σύντομα, βρίσκεται αντιμέτωπος με παράλογες γραφειοκρατικές διαδικασίες και υπαλλήλους που κάθονται στα ευθυγραμμισμένα γραφεία τους και αδυνατούν να τον κατανοήσουν, αδιαφορούν για τον πόνο και τις δυσκολίες του και τον αντιμετωπίζουν σαν έναν ακόμη αριθμό στις οθόνες του υπολογιστή τους. Παράλληλα, ο Daniel Blake γνωρίζει μια άνεργη μητέρα δυο παιδιών που βρίσκεται αντιμέτωπη με τις ίδιες δυσκολίες, αν όχι μεγαλύτερες.
Σκοπός της ταινίας είναι να καταγγείλει την γραφειοκρατία και τους δυσλειτουργικούς μηχανισμούς του κράτους και να καταδείξει πόσο απάνθρωπα τεχνοκρατική είναι η σημερινή κοινωνία. Παράλληλα όμως, η ταινία αποτελεί ύμνο στην ανθρώπινη αλληλεγγύη και τονίζει ότι όσο απάνθρωπες κι αν είναι οι εποχές, η ανθρωπιά θα θριαμβεύει πάντα.
Η ταινία δεν ξεχωρίζει για την τεχνική της, ούτε την καλλιτεχνική της αξία. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οπτικά θυμίζει περισσότερο ντοκιμαντέρ παρά ταινία μυθοπλασίας. Είναι εξαιρετικά λιτή και μας θυμίζει τρομακτικά την καθημερινότητά μας. Ο Ken Loach επιλέγει να δώσει έμφαση στο μήνυμα και όχι στο οπτικό αποτέλεσμα. Μπορεί συχνά να φλερτάρει με την απλοϊκότητα, όμως τελικά η καταγγελία, η κραυγή οργής ενάντια σε ένα σύστημα που αντιμετωπίζει τους ανθρώπους σαν νούμερα, είναι πιο δυνατή από οποιαδήποτε έλλειψη σκηνοθετικής μαεστρίας. Ίσως τελικά αυτό να είναι που μας συγκινεί και μας κινητοποιεί στην ταινία: η συνειδητοποίηση ότι ο Daniel Blake δεν είναι ένας φανταστικός ήρωας ενός μη πραγματικού σεναρίου, αλλά ένας πραγματικός άνθρωπος στου οποίου τη θέση θα μπορούσαμε να βρεθούμε και εμείς οι ίδιοι ανά πάσα στιγμή. Η τεχνική αρτιότητα θυσιάζεται στο βωμό της αλήθειας, μιας αλήθειας στην οποία ο Ken Loach μας καλεί να αντιδράσουμε.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Άλλο ένα εντυπωσιακό στοιχείο της ταινίας είναι οι ερμηνείες. Οι ηθοποιοί της ταινίας είναι πρόσωπα που δεν έχετε δει ξανά ούτε στην τηλεόραση, ούτε στον κινηματογράφο, μπορεί όμως να τα έχετε δει στην γειτονιά σας, στο σουπερμάρκετ, στη δουλειά σας. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι είναι πραγματικοί άνθρωποι, απογυμνωμένοι από οποιαδήποτε προσπάθεια ωραιοποίησης της πραγματικότητας που, είτε εσκεμμένα είτε όχι, αποτελεί συχνά χαρακτηριστικό της έβδομης τέχνης.
Ο πρωταγωνιστής Dave Johns (γνωστός στην Βρετανία ως stand-up comedian), δίνει μια συγκλονιστική ερμηνεία γεμάτη απόγνωση, οργή αλλά και μαχητικότητα, καθιστώντας τον Daniel Blake έναν σύγχρονο ήρωα, ένα σύμβολο αντίδρασης στην παράνοια του συστήματος. Εξίσου καλή είναι και η ερμηνεία της Hayley Squires που αναμφισβήτητα κλέβει την παράσταση όταν καταρρέει από την πείνα στο κοινωνικό παντοπωλείο απ’ όπου προμηθεύεται τα απαραίτητα για την ίδια και τα δύο παιδιά της.
Όσον αφορά τη σκηνοθεσία, δεν πιστεύω ότι είναι δίκαιο να προσάψουμε στον Ken Loach έλλειψη καλλιτεχνικού οράματος αφού ξεκάθαρα κάνει την επιλογή να μη δώσει έμφαση στη σκηνοθεσία αλλά στο σενάριο, να δώσει προτεραιότητα στην αλήθεια και όχι στην τέχνη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η επιλογή αυτή αποδίδει καρπούς αφού αναμφίβολα ο θεατής βλέπει μια πραγματική ιστορία να ξετυλίγεται μπροστά του, μια ιστορία της οποίας πρωταγωνιστής θα μπορούσε να είναι ο ίδιος.
Το δυνατό σημείο της ταινίας λοιπόν, πέρα από τις ερμηνείες, είναι το σενάριο. Ο σεναριογράφος Paul Laverty, επιμένει στην λιτότητα της ιστορίας και στην καθαρότητα του μηνύματος, γεγονός που μερικές φορές ίσως μας δίνει την αίσθηση του απλοϊκού. Παρόλα αυτά, δεν μπορούμε να αμφισβητήσουμε τη δύναμη που έχουν αυτά τα λόγια: “Εγώ, ο Daniel Blake, είμαι πολίτης. Τίποτα παραπάνω, τίποτα λιγότερο.”
ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΤΟ ΔΩ
Γιατί είναι μια ιστορία καθημερινή, ειλικρινής και συγκινητικά αληθινή. Σίγουρα δεν θα σας βοηθήσει να ξεχάσετε τις έγνοιες σας, όμως η ευθεία αλήθεια της θα σας “αφυπνίσει” και θα σας κάνει να σκεφτείτε.
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΤΙΤΛΟΣ
Εγώ, Ο Ντάνιελ Μπλέικ
ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ
21 Οκτωβρίου 2016
ΠΡΩΤΗ ΠΡΟΒΟΛΗ (GR)
03 Νοεμβρίου 2016
ΔΙΑΡΚΕΙΑ
100 λεπτά