Ο Pier Paolo Pasolini και το προσωπικό κινηματογραφικό του ύφος

Μια νέα γενιά κινηματογράφου ανοίγει τις πόρτες της στην Ιταλία τη δεκαετία του 60΄. Η χρήση των επιστημονικών εργαλείων της ψυχανάλυσης, του διαλεκτικού υλισμού και της σημειολογίας στα σενάρια και τη φόρμα των ταινιών, ώστε να υποστηριχθεί πειστικά ο ισχυρός πολιτικός προβληματισμός της θεματολογίας τους. Η οπτική των νέων βρίσκεται σε αντίθεση με την κλασική νεορεαλιστική οπτική που ενδιαφέρεται περισσότερο για τα κοινωνικά παρά για τα πολιτικά ζητήματα, και προσπερνώντας την πλαστικότητα της εικόνας, αγγίζει την ουσία των πολιτικών προβλημάτων.

Τον Ιούνιο του 1965, όταν γίνεται στο Πεζάρο το πρώτο Φεστιβάλ Νέου Κινηματογράφου, ο Παζολίνι παρουσιάζει ένα μανιφέστο με τον τίτλο “Ο κινηματογράφος της ποίησης“. Με αυτό εξηγεί και τοποθετείτε σε ό,τι ο ίδιος ονομάζει ”βαθιά ονειρική φύση του κινηματογράφου”, αναγνωρίζοντας πως η κάμερα δεν είναι όργανο απεικόνισης του στοχασμού και της σκέψης, αλλά μονάχα του ποιητικού συναισθήματος. Το εξηγεί, θεωρώντας τα αφηγηματικά αρχέτυπα του κινηματογράφου ως εικόνες μνήμης και ονείρου’ δηλαδή, εικόνες άμεσης επικοινωνίας με τον εαυτό μας και, άρα, τεκμήριο υποκειμενισμού που αφορά την ποίηση, και όχι ορθολογισμού που αντανακλά τη φιλοσοφία. Γι’ αυτό θεωρεί πως ο κινηματογράφος είναι μια ποιητική και όχι φιλοσοφική γλώσσα, η οποία ασφαλώς και μπορεί να είναι παραβολική, αλλά αδυνατεί να εκφράσει έννοιες με άμεσο τρόπο.

Έτσι, ο δοκιμιογράφος, μυθιστοριογράφος και ποιητής αφήνει το λιθαράκι του και στην έβδομη τέχνη. Μια εξαιρετικά αντιφατική και αιρετική προσωπικότητα, ταυτόχρονα ένθεος και άθεος, μαρξιστής και μυστικιστής, ρεαλιστής και ονειροπόλος, αστός και προλετάριος. Σημάδεψε τόσο έντονα την εποχή του, ώστε για να αποδοθεί αυτό το ετερόκλιτο και εξαιρετικά σύνθετο προσωπικό κινηματογραφικό του ύφος, επινοήθηκε μια καινούρια λέξη, Παζολινικός.

Ο Pasolini και η Μαρία Κάλλας στα γυρίσματα του “Μήδεια” (1969)

Γεννήθηκε στη Μπολόνια της Ιταλίας στις 5 Μαρτίου του 1922 αλλά λόγω της στρατιωτικής ιδιότητας του πατέρα του ταξίδευε πολύ ως παιδί. Πήγε δημοτικό σχολείο στο Σάτσιλε, γυμνάσιο στην Κρεμόνα και επέστρεψε στη Μπολόνια για να ολοκληρώσει τις σπουδές του σε Λύκειο και Πανεπιστήμιο. Η πρώτη του ποιητική συλλογή εκδίδεται το 1942 στην Καζάρσα από όπου καταγόταν η μητέρα του στην οποία είχε διαφύγει η οικογένεια Παζολίνι μιας και ο πατέρας του βρισκόταν αιχμάλωτος στην Κένυα εν όψη Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το τέλος έρχεται βίαια στα πενήντα τρία του χρόνια, μια δολοφονία πιθανότατα πολιτικών συμφερόντων και κοινωνικών στερεοτύπων.

 

Ενδεικτικές Ταινίες:
Ακατόνε (Accattone, 1961)
Το Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο (Il vangelo secondo Matteo, 1964)
Οιδίπους (Edipo re, 1967)
Θεώρημα (Teorema, 1968)
Μήδεια (Medea, 1969)
Σαλό ή 120 Μέρες στα Σόδομα (Salò o le 120 giornate di Sodoma, 1976)