Cold War (Zimna Wojna) (2018)

Μετά το Oscar ξενόγλωσσης ταινίας για το “Ida”, ο Πολωνός δημιουργός επιστρέφει με ένα σαγηνευτικό οδοιπορικό στον έρωτα στα χρόνια του ψυχρού πολέμου, που του χάρισε επάξια το βραβείο σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ των Καννών. Αποτέλεσε την ταινία έναρξης στο φετινό φεστιβάλ κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας», όπου παρευρέθηκε και ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

Ο «Ψυχρός Πόλεμος» καλύπτει 15 χρόνια της θυελλώδους σχέσης ανάμεσα στον Wiktor, έναν πιανίστα και μαέστρο και τη Zula, μια επίδοξη τραγουδίστρια που συμμετέχει στη χορωδία παραδοσιακού τραγουδιού που διευθύνει ο Wiktor. Η ιστορία των ηρώων είναι εμπνευσμένη από την σχέση των ίδιων των γονιών του Pawlikowski, που ξεκινά από την μεταπολεμική Πολωνία και περιπλανιέται στην Ευρώπη του ψυχρού Πολέμου.

Από το πρώτο κιόλας κάδρο της ταινίας καταλαβαίνουμε τον καταλυτικό, οργανικό ρόλο που έχει η μουσική στην δομή και την εξέλιξη της ιστορίας. Θα μπορούσαμε μάλιστα να πούμε ότι ο «Ψυχρός Πόλεμος» είναι περισσότερο ένα τραγούδι και λιγότερο μια ταινία. Είναι ονειρική, μελωδική και συχνά ασυνήθιστα ελλειπτική. Οι μελωδίες της περνούν από την Ανατολή στη Δύση, ταξιδεύουν, ταλαντεύονται και ρέουν μέσα από το πανέμορφο, αλλά συχνά απειλητικό και κλειστοφοβικό, ασπρόμαυρο τετράγωνο που γνωρίσαμε στην “Ida”. Ένα ασπρόμαυρο που μαγνητίζει και συνεπαίρνει τον θεατή, μεταφέροντάς τον απότομα και απροειδοποίητα, από τη χιονισμένη Πολωνία στους πλακόστρωτους δρόμους του Παρισιού. Τόσο απότομη, απρόσμενη και θυελλώδης όμως είναι και η σχέση των δύο ηρώων, που προσπαθούν απεγνωσμένα να ξεπεράσουν τα σύνορα, φυσικά και συναισθηματικά, που εμποδίζουν διαρκώς την ένωσή τους.

Ο τίτλος «Ψυχρός Πόλεμος» μπορεί να φανεί παραπλανητικός για κάποιους, καθώς είναι ξεκάθαρο από την αρχή ότι ο σκηνοθέτης δεν ενδιαφέρεται να κάνει κανένα πολιτικό σχόλιο πάνω στο σταλινισμό ή τον διαχωρισμό Ανατολής-Δύσης. Ο Ψυχρός Πόλεμος του Pawlikowski είναι πολύ πιο προσωπικός, λαμβάνει χώρα ανάμεσα στον Wiktor και τη Zula και αφορά στα ρήγματα που αναίτια, και όμως ασταμάτητα, δημιουργούνται ανάμεσά τους. Οι δύο ήρωες φαίνονται πρόθυμοι να ξεπεράσουν τα ιδεολογικά σύνορα, δυσκολεύονται όμως να δραπετεύσουν από τα εμπόδια που βάζει μπροστά τους ο εαυτός τους. Οι ήρωές μας ζουν έναν ασπρόμαυρο, μελαγχολικό και συχνά δυσβάσταχτο ανεκπλήρωτο έρωτα, που πλαισιώνεται από την ασταμάτητη περιπλάνησή τους στην ψυχροπολεμική Ευρώπη.

Το καθηλωτικό ασπρόμαυρο, οι σαγηνευτικές μουσικές και η ανάλαφρη ελλειπτικότητα της σκηνοθεσίας και του σεναρίου, συνθέτουν μια γοητευτική, πανέμορφη αισθητικά, ρομαντική ταινία για τη δίνη και την αβάσταχτη αβεβαιότητα του έρωτα, σε μια εξίσου αβέβαιη και ορμητική εποχή.