Κάθε τέλος του χειμώνα, τέτοια εποχή, οι πωρωμένοι σινεφιλς ξαγρυπνούνε για να απολαύσουν την “μαγεία” (πανηγυράκι κατ’ εμέ) της τελετής απονομής των Oscars. Οπλισμένοι με ανοχή στην τετράωρη διαδικασία και στα κρύα αστεία των περισσοτέρων παρουσιαστών, θαμπωμένοι από την λάμψη των stars, αναμένουν, εκτός των άλλων, να δουν ποιος πήρε τι, και αν βραβεύτηκε η ταινία που γούσταραν. Έτσι κι εγώ όταν ήμουν μικρός, άβγαλτος και χαζοβιόλης. Μέχρι που η ακαδημία με τις τρανταχτές της παραλήψεις με έκανε να σιχαθώ τις συνήθως υπολογιστικές και παρωχημένες επιλογές , των κυρίως γερασμένων μελών που την απαρτίζουν και αποφάσισα να μην το βλέπω το ρημάδι.
Παρά ταύτα επειδή μιλάμε για το Champions League των κινηματογραφικών βραβείων, θα πρέπει να αποδώσουμε δικαιοσύνη και να αναφέρουμε ποιοι θα έπρεπε να το χουν πάρει 100 και όχι μια φορά. Αν ξεκινούσαμε από τα ιερά τέρατα του παρελθόντος που αγνόησε επιδεικτικά η ηλίθια Ακαδημία- και πιστέψτε με είναι πολλά (ενδεικτικά οι Ingmar Bergman, Akira Kurosawa, Federico Fellini, Alfred Hitchcock, Charles Chaplin, Orson Welles, Stanley Kubrick, Luis Buñuel, Sidney Lumet, George Lucas, Ridley Scott και πολλοί άλλοι έχουν πάρει τα τρία τους από την Ακαδημία) – το εν λόγω αφιέρωμα και τα βρισίδια σε αυτούς που ψηφίζουν θα κρατούσαν ως την αιωνιότητα. Γι αυτό τον λόγο, και επειδή ανήκω στην γενιά των 90s, σε αυτό το αφιέρωμα θα αναφερθώ σε κινηματογραφιστές που μεγαλούργησαν – και αγνοήθηκαν – την τελευταία τριακονταετία. Πάμε λοιπόν…
Αν ο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, ή οι αδελφοί Γκριμ έγραφαν τα παραμύθια τους σε φιλμ και όχι σε χαρτί θα έπρεπε να μετονομαστούν σε Tim Burton. Ο σπουδαιότερος παραμυθάς της έβδομής τέχνης ούτε από μακριά δεν έχει δει το επίχρυσο αγαλματάκι. Υπάρχει βεβαίως η δικαιολογία των πολύ εκκεντρικών ταινιών με καρικατούρες χαρακτήρες, που μπορεί να αρθρώσει ο κάθε άσχετος. Ναι, αλλά ποιος μπορεί να μιλήσει για την σκηνοθεσία τους; Που σχεδόν σε κάθε ταινία του είναι γ@μάτη Δεν αφήνει το μάτι να κοιτάξει κάπου αλλού εκτός της οθόνης. Μαγεύει με τα πλάνα του, και με την απαράμιλλη του ικανότητα να κάνει το σκοτεινό, γοητευτικό και ενδιαφέρον. Κι ακόμα και να αφήσουμε στην απέξω τα εκκεντρικά του αριστουργήματα (Ψαλιδοχέρης, Σκαθαροζούμης, o Τσάρλυ και το Εργοστάσιο Σοκολάτας, Sweeny Todd), ή τα δύο απίστευτα γκόθικ παραμύθια με μαριονέτες (The Nightmare before Christmas και Corpse Bride), είναι έγκλημά να παραβλέψουμε το Big Fish, έναν πανανθρώπινο ύμνο στην ιστορία της ίδιας της ζωής του κάθε ανθρώπου, στον τρόπο που αυτή αποτυπώνεται και σε μια ταινία που πνίγει την καρδιά με συναίσθημα, εκτός των χρωμάτων, των δυνατών της ερμηνειών και της απρόσκοπτης ροής της στο πανί. Ντροπή σου κύριε Όσκαρ που δεν τον τίμησες έστω γι’ αυτήν!
Εντάξει! Για τον Dave δεν μπορώ να είμαι αντικειμενικός, οπότε συγχωρέστε με για την επερχόμενη υμνωδία στο πρόσωπό του. Ναι, ξεκίνησε με βιντεοκλίπ, ναι η πρώτη του ταινία ήταν το χειρότερο Alien (γιατί το πετσοκόψανε οι παραγωγοί), ναι σκηνοθέτησε και την στραβομούτσουνη Jodie Foster. Αλλά δεν είναι δυνατόν να μην βραβευτεί ποτέ ο σκηνοθέτης του Seven, του Fight Club, του Zodiac, του The Curious Case of Benjamin Button, του Social Network και τελευταία του Gone Girl (όπου έπρεπε να κονταροχτυπηθεί φέτος με τον επίσης κατάφωρα αδικημένο Nolan του Interstellar). Για το καθένα από τα παραπάνω θα μπορούσε να το πάρει το κωλο-Οσκαρ και να μην ανοίξει μύτη. Αλλά όχι! Η ακαδημία προτιμάει ακαδημαϊκές ανάλατες μπούρδες και σκηνοθέτες όπως ο Kevin Costner, o Mel Gibson και ο Ron Howard. Που είτε κάθισαν πίσω από την κάμερα είτε όχι κανείς δεν το κατάλαβε.
Έχει βεβαίως κι αυτός τις εμμονές του, αλλά τέτοιο κλίμα, σασπένς και αγωνία σε ταινία είχε να δει η ανθρωπότητα από τον Χίτσκοκ. Βυθίζεσαι στις ιστορίες του, που σε τραβάνε σε ένα ταξίδι μες στο σκοτάδι της ανθρώπινης ύπαρξης, είτε ενός serial killer (Seven), είτε ενός πρώην υπαλλήλου και νυν αναρχικού σχιζοφρενή (Fight Club), είτε του σπυριάρη δημιουργού του Facebook (Social Network), είτε των ψυχανώμαλων (αν)ισορροπιών του σύγχρονού γάμου (Gone Girl). Είναι αριστοτέχνης ο άνθρωπος. Μπορεί να πάρει μια απλή ιστορία και να την απογειώσει. Ένα OK σενάριο και να το εκτοξεύσει μέσα στο δίωρο της ταινίας του. Πες μου πόσοι σύγχρονοι σκηνοθέτες μπορούν να το κάνουν αυτό; Προτείνω αναδρομική βράβευση με 5 Όσκαρ με τη μια! Άι σιχτίρ δηλαδή!
Είναι ο μόνος από τη λίστα που καταλαβαίνω τον λόγο μη βράβευσής του. Κάνει διασκεδαστικές ταινίες, πράγμα απαγορευμένο από τα γερόντια της Ακαδημίας. Θα μπορούσε παρά ταύτα να βραβευτεί τουλάχιστον για το Pulp Fiction, το οποίο και βραβεύτηκε στις πάντοτε πιο ανοιχτόμυαλες Κάννες. Φρενήρεις ρυθμοί, τρομεροί διάλογοι, σινεμά ολοζώντανο και να καίει. Αναφορά σε χίλια δυο είδη και ταινίες. Τρομερή φωτογραφία και μουσική. Τι άλλο θέλετε πια; Να κάνει κωλοτούμπες;
Από την άλλη βεβαίως δεν πιστεύω πως περιμένει και ιδιαίτερα την βράβευση ο Quentin. Είναι εθισμένος στο να κάνει ταινίες. Μόνο αυτό τον ενδιαφέρει, από την εποχή που τις ρούφαγε δέκα-δέκα κάθε μέρα όταν δούλευε σε βιντεοκλάμπ στα 80s. Αγνοήστε τον. Αυτός γουστάρει μόνο και μόνο που πιάνει την κάμερα. Κι εμείς γουστάρουμε χίλιες φορές. Άσε που αν βραβευτεί, θα σημαίνει ότι οι ταινίες του γέρασαν, όπως και η περιβόητη Ακαδημία. Θα σου δώσουμε εμείς οι εκατομμύρια οπαδοί σου το Όσκαρ της λατρείας μας Quentin!Don’t worry!Stay cool…This is a robbery!
Ο εν λόγω κύριος είναι ο μοναδικός της λίστας που δεν είναι ταυτόχρονα με την ποιότητα του και υπέρμετρα εμπορικός, όπως οι υπόλοιποι. Αλλά έπρεπε να βραβευτεί για το Ρέκβιεμ για ένα Όνειρο, πώς να το κάνουμε. Η καριέρα του από εκεί και πέρα είναι πολύ άνιση, δε λέω, αλλά το Ρέκβιεμ έσπερνε. Γρήγορο μοντάζ, ζαλισμένη εικόνα, σπλιταρισμένες οθόνες. Ήταν σαν να είχες πάρει κι εσύ ναρκωτικά μαζί με τους ήρωες της ταινίας. Ήταν σαν να ζούσες κι εσύ μαζί τους την κάθοδο στον Άδη Ταινία για γερά στομάχια, όπως και το Black Swan. Γι’ αυτό μάλλον δεν βραβεύτηκε . Ήταν πολύ σκληρή για τα γούστα της υπερσυντηρητικής Αμερικής. Για να μη μιλήσω και για το ποιητικό Fountain (βλ. αφιέρωμα οι 5 πιο wtf ταινίες) με την απίστευτή φωτογραφία, που αγνοήθηκε παντελώς αφού και εμπορική αποτυχία ήταν αλλά κυρίως γιατί κανείς δεν κατανόησε τα φιλοσοφικά του μηνύματα. Είπαμε, οι Αμερικάνοι αρέσκονται στις safe, no harm επιλογές, οπότε τι ζητάω κι εγώ ο έρμος! Θα του δώσουμε το Όσκαρ, μαζί με το συγχωροχάρτι για την τελευταία του πατάτα, το απαράδεκτο Noah, μόνο και μόνο γιατί μεγαλούργησε στο παρελθόν.
Και φτάσαμε εσχάτως στον Mr. Perfect. Αλάνθαστες σκηνοθεσίες σε όλες του τις ταινίες. Προσοχή μέχρι και στην τελευταία λεπτομέρεια. Σενάριο, φωτογραφία, μοντάζ, μουσική, ερμηνείες. Όλα στο μέγιστο δυνατό. Αν ήταν μαθητής σε τάξη θα ήταν ο σπασίκλας με τα εικοσάρια, που απαντά σε όλες τις ερωτήσεις. Κάθε του ταινία, είναι εντελώς διαφορετική από την επόμενη και την προηγούμενη, με μόνο κοινό στοιχείο μια εμμονή στα mind blowing games με τον θεατή. Κι όμως αυτός ο άρχοντας της κάμερας, ο τελευταίος των Μοϊκανών που γυρίζει ταινίες ακόμα σε φιλμ, με εφέ φτιαγμένα με τον πατροπαράδοτο τρόπο και με ελάχιστη χρήση υπολογιστών, δεν έχει πάρει ποτέ Όσκαρ.
Ο άνθρωπός που αναβίωσε αριστουργηματικά την ιστορία του ανθρώπου νυχτερίδα, αναδεικνύοντας την ιστορική ερμηνεία- και κύκνειο άσμα-του Heath Ledger ως Joker, ο άνθρωπος που σκηνοθέτησε μια από τις καλύτερες (και πιο υποτιμημένες) ταινίες των 00s κατά τη γνώμη μου (σόρυ Di Caprio και Batman, αλλά με συνεπήρε πιο πολύ το story των ταχυδακτυλουργών Jackman και Bale του Prestige) αυτός και φέτος αγνοείται επιδεικτικά. Και αγνοείται μια ταινία που είναι ίσως η καλύτερη στη φιλμογραφία του, και σίγουρα στις κορυφαίες της τελευταίας δεκαπενταετίας. Το Interstellar είναι σκηνοθετικός ύμνος από κάθε άποψη. Terence Malik, Stanley Kubrick και Ridley Scott σε ένα, σε μια ταινία επιστημονικής φαντασίας που τρυπάει την καρδιά. Και που σε βγάζει από την αίθουσα συνεπαρμένο από αυτό που είδες, κάτι που συμβαίνει όλο και πιο σπάνια τα τελευταία χρόνια. Αλλά εδώ δε τον βράβευσαν για άλλα κι άλλα, θα τον βραβεύσουν για sci-fi οι υπερσυντηρητικοί γέροντες βλάχοι;