Poster

Όταν ένα πρωί τρεις στρατιώτες ανακοινώνουν στον Μίχαελ και τη Ντάφνα Φέλντμαν ότι ο γιος τους έπεσε εν ώρα καθήκοντος, η οικογένεια του νεαρού Γιόναταν καλείται να αντιμετωπίσει τις συνέπειες μιας συνταρακτικής τραγωδίας.

TI EΧΟΥΜΕ ΕΔΩ

Η βραβευμένη με το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής του Φεστιβάλ της Βενετίας ταινία του Ισραηλινού Samuel Maoz είναι ίσως η μεγαλύτερη αποκάλυψη της φετινής κινηματογραφικής σεζόν. Ένα κινηματογραφικό διαμάντι και παράλληλα ένα μάθημα σκηνοθεσίας, το Foxtrot είναι ένας πολυεπίπεδος στοχασμός πάνω στην ηθική, την ενοχή και τα σκληρά παιχνίδια της μοίρας με φόντο την ασύλληπτη φρίκη της Ισραηλο-παλαιστινιακής διαμάχης.

Μια σύγχρονη τραγωδία σε τρεις πράξεις, το Foxtrot είναι κατάμεστο από συμβολισμούς για την ματαιότητα και το σισύφειο βασανιστήριο που λέγεται πόλεμος. Το Foxtrot είναι ένας χορός τα βήματα του όποιου, όπου και να πας, σε οδηγούν στο ίδιο σημείο, παρατηρεί ο Μίχαελ στο τέλος της ταινίας. Όπως ακριβώς και ο πόλεμος, που καταδιώκει τρεις γενιές της ίδιας οικογένειας Φέλντμαν. Στο στρατόπεδο όπου υπηρετεί ο Γιόναταν, μια πεταλούδα είναι παγιδευμένη σε ένα γυάλινο βάζο, όπως ακριβώς και οι νεαροί στρατιώτες που ζουν σε ένα κοντέινερ το οποίο σταδιακά βουλιάζει στη λάσπη. Από όπου και να πιάσουμε το καλοδουλεμένο δράμα του Samuel Maoz βρίσκουμε τις μεγάλες αλήθειες που όλοι γνωρίζουν για την μακροχρόνια διαμάχη ανάμεσα στην Παλαιστίνη και το Ισραήλ, αλλά αρνούνται να παραδεχτούν.

Και μέσα σε όλα αυτά, μια συνθήκη μεγαλύτερη από τον άνθρωπο, μια αρχαία δύναμη που άλλοι την ονομάζουν θεό, άλλοι μοίρα και άλλοι τύχη, τρίβει πονηρά τα χέρια κάθε φορά που οι άνθρωποι παίρνουν μια απόφαση. Όπως συνήθως συμβαίνει στις αρχαίες τραγωδίες, υπάρχει κάτι που ο παντοδύναμος άνθρωπος δεν μπορεί να ορίσει ή να προβλέψει, και αυτό φαίνεται να απασχολεί και το σκηνοθέτη σε όλη τη διάρκεια της ταινίας. Πόσα πράγματα θα ήταν διαφορετικά αν δεν είχαν πάρει οι χαρακτήρες μας μια απόφαση τη στιγμή που την πήραν; Και τελικά: πόσο μικρή ή μεγάλη σημασία έχουν οι αποφάσεις μας; Με τέτοια ερωτήματα έρχονται αντιμέτωποι όλοι οι χαρακτήρες σε στιγμές που δεν έχουν τη δύναμη να τα απαντήσουν.

Σε πολύ χαμηλούς τόνους και με περισσή δεξιοτεχνία ο Samuel Maoz δημιουργεί το καλύτερο αντιπολεμικό δράμα της σύγχρονης εποχής χωρίς να προσπίπτει σε καμία πεπατημένη οδό εξαναγκασμένης συγκίνησης και στρατευμένης πολιτικής δήλωσης. Μας θυμίζει ότι ο κινηματογράφος είναι (ή τουλάχιστον πρέπει να είναι) μια υψηλή τέχνη που δεν καταγράφει το επιφανειακό αλλά εικονογραφεί αυτά που πολλές φορές αδυνατούμε να πούμε με λέξεις. Και πράγματι καταφέρνει να πει τόσα πολλά με τόσο λίγες λέξεις.

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Το σενάριο και τη σκηνοθεσία της ταινίας υπογράφει ο Samuel Maoz που χειρίζεται την κάμερα με τρόπο υποδειγματικό. Από τα extreme close ups στο πρόσωπο του πατέρα που αγωνιά μέχρι τα πλονζέ πλάνα από ένα νοητό ταβάνι που υποδηλώνουν ίσως το πανταχού παρόν βλέμμα της μοίρας, κυριολεκτικά παρακολουθούμε ένα «ρεσιτάλ»- αν θα μπορούσε να θεωρηθεί δόκιμος ο όρος- της κάμερας που δεν ακολουθεί απλώς τη δράση αλλά τη δημιουργεί εκ νέου, της δίνει μια ξεχωριστή υπόσταση. Σε συνδυασμό με το καθηλωτικό sound design και την ανατριχιαστικά όμορφη φωτογραφία, όχι μόνο δεν μπορούμε να πάρουμε στιγμή το βλέμμα μας από την οθόνη αλλά σαν να παρασυρόμαστε στη δίνη της τραγικής ιστορίας που εκτυλίσσεται μπροστά μας.

Είναι φανερό ότι κανένα στοιχείο της εικονογραφικής ακολουθίας της ταινίας δεν βρίσκεται εκεί τυχαία, φανερώνοντας την δεξιοτεχνική φροντίδα με την οποία ο Maoz έχει διαχειριστεί το υλικό του. Αν και στιγμές εγκυμονεί τον κίνδυνο να γίνει πολύ εγκεφαλική η ταινία, τελικά πάντα επέρχεται η ισορροπία που χρειαζόμαστε και μας επιτρέπει να γίνουμε κάτι περισσότερο από απλοί θεατές. Μας επιτρέπει να πάρουμε κι εμείς μέρος στον αναστοχασμό του σκηνοθέτη και να καταλάβουμε κι εμείς λίγο- ακόμα και από τις αναπαυτικές πολυθρόνες της σκοτεινής αίθουσας- τι σημαίνει να είναι ο πόλεμος ένα ατέρμονο foxtrot.

Από τις ερμηνείες θα ξεχωρίσουμε αυτή του Lior Ashkenazi στο ρόλο του Μίχαελ που καταφέρνει να αποδώσει τον συγκλονιστικό, εκκωφαντικά σιωπηλό θρήνο ενός πατέρα που βλέπει τον εαυτό του στο πρόσωπο του αδικοχαμένου παιδιού του. Τον εαυτό του, αλλά και χιλιάδες ακόμα ανθρώπους που χρειάστηκε κι εκείνοι να χορέψουν αυτό το μάταιο foxtrot. Μας καθηλώνει, μας συγκινεί και παράλληλα μας κάνει να σκεφτούμε, καθώς εν τέλει ο στόχος του σκηνοθέτη είναι πρώτα να προβληματιστούμε και μετά να συγκινηθούμε. Παρόλα αυτά, το δυνατό χαρτί της ταινίας δεν είναι οι ερμηνείες και ίσως να υπάρχουν στιγμές όπου αυτές παραγκωνίζονται για να δώσουν χώρο στην ανάπτυξη της εικόνας.

Η χρήση της μουσικής, όπου υπήρχε, ήταν εξαιρετικά εύστοχη και σε συνδυασμό με το εξαιρετικό sound design, δημιούργησε ένα άρτιο αποτέλεσμα.

ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΤΟ ΔΩ

Το «Foxtrot» δεν είναι σαν καμία άλλη αντιπολεμική ταινία που έχει φτιαχτεί. Είναι ένας φιλοσοφικός, κοινωνικός, πολιτικός και ψυχολογικός στοχασμός βασισμένος στην συμβολική δυναμική της κινηματογραφικής εικόνας. Είναι επίσης μια επίδειξη σκηνοθετικής μαεστρίας από τον Samuel Maoz αλλά και μια σύγχρονη τραγική εικονογραφία. Πλαισιώνεται από πολύ καλές ερμηνείες και είναι σίγουρα ένα από τα διαμάντια της φετινής κινηματογραφικής σεζόν.

ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ

ΣΕΝΑΡΙΟ
8
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ
10
ΜΟΥΣΙΚΗ
7
ΕΡΜΗΝΕΙΕΣ
7
Reader Rating2 Votes
8.95
8