Σε αυτό το αφιέρωμα θα δούμε μερικά από τα ρούχα που φορέθηκαν σε κινηματογραφικές ταινίες και “άφησαν εποχή” συχνά επηρεάζοντας σε μεγάλο βαθμό τη μόδα της εποχής τους, αλλά και κοστούμια που, αν και δεν δημιούργησαν τάσεις, αποτελούν αληθινά κομψοτεχνήματα.
Old Hollywood Glamour και η επανάσταση στα 60’s και τα 70’s
Oι συστάσεις είναι μάλλον περιττές τόσο για την Audrey Hepburn όσο και για τον μεγάλο Γάλλο σχεδιαστή μόδας, Ηubert de Givenchy. Το αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτών των δύο συμβόλων της κομψότητας είναι τουλάχιστον αξιοθαύμαστο. O Givenchy σχεδίασε τα πρώτα κοστούμια για την Hepburn στην ταινία «Sabrina» του Billy Wilder το 1954, όπου η τελευταία πρωταγωνιστούσε με τον Humphrey Bogart και τον William Holden. Η ίδια η Hepburn επισκέφθηκε το ατελιέ του Givenchy στο Παρίσι με δική της πρωτοβουλία για να του ζητήσει να δοκιμάσει κάποια ρούχα για τη νέα της ταινία. Ο Givenchy παραδέχτηκε ότι αρχικά συμφώνησε να τη δει νομίζοντας ότι είναι η Katherine Hepburn (η Audrey δεν ήταν ακόμα διάσημη καθώς η πρώτη της ταινία “Roman Holiday” δεν είχε βγει ακόμα στις αίθουσες), όμως στην πορεία διαμορφώθηκε μεταξύ τους τόσο μια εξαιρετική συνεργασία όσο και μια δυνατή φιλία. Παρόλο που η νεαρή ηθοποιός δεν είχε ιδέα από houte couture, όπως θυμάται ο Givenchy, “έδινε ζωή στα ρούχα, είχε έναν τρόπο να τοποθετεί τον εαυτό της σε αυτά που δεν έχω ξαναδεί σε κανέναν από τότε.”
Η λευκή τουαλέτα με τις μαύρες φλοράλ λεπτομέρειες από μετάξι που διάλεξε η Hepburn για τη “Sabrina”, είναι αδιαμφισβήτητα ένα από τα πιο όμορφα φορέματα που έχουν εμφανιστεί στην ιστορία του κινηματογράφου, ενώ ο Givenchy αναφέρει ότι “της έδινε μια πολύ κολακευτική γραμμή, ιδιαίτερα όμορφη όταν γυρνούσε για να περπατήσει ή να χορέψει”.
Ο πιο θρυλικός καρπός της συνεργασίας Hepburn – Givenchy όμως είναι, χωρίς αμφιβολία, το γνωστό σε όλο τον κόσμο της μόδας πλέον, “Little Black Dress”. Το 1961 ο Givenchy σχεδίασε το θρυλικό φόρεμα για την ταινία “Breakfast at Tiffany’s” του Blake Edwards. Η Hepburn πήρε δύο αντίγραφα του φορέματος στο studio της Paramount, θεωρήθηκε όμως ότι το αρχικό σχέδιο εξέθετε περισσότερο από όσο θα έπρεπε τα πόδια της και γι αυτό το κάτω μέρος επανασχεδιάστηκε από την, επίσης σημαντικότατη costume designer του Χόλιγουντ, Edith Head. Με αλλαγές ή χωρίς πάντως, το συγκεκριμένο φόρεμα θεωρείται το πιο iconic little black dress όλων των εποχών και ένα από τα πιο διάσημα φορέματα στην ιστορία του 20ου αιώνα. Το 2006, το φόρεμα πουλήθηκε σε δημοπρασία από τον οίκο Christies του Λονδίνου για πάνω από 460.000 λίρες σε ανώνυμο αγοραστή μέσω τηλεφώνου.
“Ooo, do you feel the breeze from the subway?”
Κάπως έτσι ξεκίνησε η, μακροχρόνια όπως αποδείχθηκε, ιστορία αυτού του χαλαρού πλισέ, λευκού – ιβουάρ cocktail φορέματος που δημιουργήθηκε το 1955 για την ταινία του Billy Wilder, “The Seven Year Itch”. Ο δημιουργός ήταν ο William Travilla, costume designer για την 20th Century Fox και προοριζόταν, όπως όλοι γνωρίζουμε, για την Marilyn Monroe με την οποία ο Travilla συνεργάστηκε για πρώτη φορά το 1952 στην ταινία “Don’t Bother To Knock” και σε άλλες 8 ταινίες από τότε.
Παρά τις κατηγορίες ότι ο σχεδιαστής αγόρασε το αγόρασε έτοιμο, το εν λόγω φόρεμα αποτελεί μέχρι σήμερα ένα σύμβολο τόσο για την ιστορία του κινηματογράφου όσο και για την δημόσια εικόνα της Marilyn Monroe, που έχει συνδεθεί άρρηκτα με το συγκεκριμένο ρούχο. Επίσης, η σκηνή στην οποία εμφανίζεται το φόρεμα θεωρείται μια από τις πιο διάσημες εικόνες του 20ου αιώνα. Το φόρεμα εκτέθηκε για πρώτη φορά δημόσια στο Hollywood Motion Picture Museum, μετά το θάνατο του Travilla το 1990, αποτελώντας μέρος μιας συλλογής της Debbie Reynolds. Το 2011 η Reynolds έδωσε ολόκληρη τη συλλογή της σε δημοπρασία και το διάσημο φόρεμα πουλήθηκε για 5.6 εκατομμύρια δολάρια.
Ολόκληρη η λαμπερή και γοητευτική εποχή του παλιού Hollywood περιγράφεται συνοπτικά στην ταινία “Gone With the Wind” του 1939 σε σκηνοθεσία του Victor Fleming. Βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Margaret Mitchell, το “Gone With the Wind” είχε ό,τι χρειαζόταν για να γίνει τεράστια επιτυχία: ένα επικό σκηνικό, μια συναρπαστική ιστορία αγάπης, λαμπερούς πρωταγωνιστές και, φυσικά, μια εντυπωσιακή γκαρνταρόμπα για την πρωταγωνίστρια, Vivien Leigh.
Τα φορέματα της Scarlett O’ Hara διακρίνονται από μεγαλοπρέπεια και στοχεύουν περισσότερο στον εντυπωσιασμό παρά στην κομψότητα. Παρόλα αυτά, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει το γεγονός ότι οι πανέμορφες δημιουργίες του Walter Plunkett άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην ιστορία του σινεμά, με τη βελούδινη μπορντό τουαλέτα της Scarlett να θεωρείται μέχρι σήμερα η επιτομή του glamour. Τα περισσότερα φορέματα της ταινίας συντηρούνται σήμερα από το Harry Ransom Centre του Πανεπιστημίου του Τέξας ενώ το 2015 ένα από αυτά πουλήθηκε σε δημοπρασία για 137.000 δολάρια.
Ένα strapless μαύρο σατέν φόρεμα, μακριά γάντια και η μαγευτική προσωπικότητα της Rita Hayworth ήταν αρκετά για να καταστήσουν τη “Gilda” διαχρονικό είδωλο γοητείας και θηλυκότητας. Η υπέροχη δημιουργία του Αμερικανού costume designer της Columbia, Jean Louis, εμφανίζεται σε μια από τις πιο διάσημες στιγμές του σινεμά, στην ταινία του 1946 “Gilda” σε σκηνοθεσία του Charles Vidor, όταν η πρωταγωνίστρια ερμηνεύει το τραγούδι “Put the Blame on Mame”. Το φόρεμα συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην καθιέρωση της εικόνας της femme fatale, ενώ αποτελεί για άλλη μια φορά καρπό μακροχρόνιας συνεργασίας ανάμεσα στην Hayworth και τον Jean Louis (συνεργάστηκαν συνολικά σε 9 ταινίες).
Σύμφωνα με την εφημερίδα “The Independent” το συγκεκριμένο φόρεμα βρίσκει τη θέση του ανάμεσα στα δέκα καλύτερα fashion moments στην ιστορία του σινεμά. Το 1946 διαδόθηκε ότι η εικόνα της Gilda με αυτό το φόρεμα ήταν σχεδιασμένη στην πρώτη πυρηνική βόμβα που δοκιμάστηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως διαπιστώθηκε όμως αργότερα στη βόμβα υπήρχε μόνο η λέξη Gilda.
Φυσικά, ένα αφιέρωμα για την μόδα, είτε στον κινηματογράφο είτε έξω από αυτόν, θα ήταν μάλλον αποτυχημένο χωρίς μια αναφορά στην Grace Kelly. Όπως προδίδει ακόμα και το όνομά της, η Grace Kelly ήταν πράγματι η προσωποποίηση της χάρης και της κομψότητας τόσο στο σινεμά, όσο και στη ζωή της. Ένα από τα πιο διάσημα φορέματά της όμως είναι αναμφίβολα το γνωστό ως “Paris Dress” από την ταινία “Rear Window” (γνωστή στα ελληνικά ως “Σιωπηλός Μάρτυς”) του Alfred Hitchcock.
Στα κοστούμια δούλεψε η εξαιρετική, και γνωστή για το απίστευτα κομψό στυλ των σχεδίων της, Edith Head καταφέρνοντας να αποδώσει όλες τις τάσεις των μεγάλων οίκων μόδας της δεκαετίας του 1950 μόλις σε 5 σύνολα. Μάλιστα στο συγκεκριμένο φόρεμα η Head φαίνεται να “προλαβαίνει” την τάση της “silhouette Y” που παρουσιάστηκε από τον Christian Dior το 1955 (ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία της ταινίας). Το φόρεμα θεωρείται το διασημότερο κομμάτι που έχει φορέσει σε ταινία η Grace Kelly, ενώ ίσως είναι ένα από τα κομμάτια με τα περισσότερα αντίγραφα στην ιστορία του κινηματογράφου.
Η ταινία – ορόσημο του Federico Fellini “La Dolce Vita” διακρίνεται από απαράμιλλο στυλ με ιδιαίτερα προσεγμένη γκαρνταρόμπα ακόμη και για τον τελευταίο κομπάρσο. Η ταινία έκανε γνωστή σε όλο τον κόσμο την ιταλική φινέτσα που κατέστησε την Ιταλία πατρίδα της μόδας μέχρι και σήμερα. Αν και θα συμφωνούσαμε πως την παράσταση στην ταινία κλέβει ο Marcello Mastroianni, μερικά από τα ρούχα που σχεδιάστηκαν για τις γυναίκες της ταινίας είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτα.
To πιο χαρακτηριστικό ίσως φόρεμα από την ταινία είναι η strapless μαύρη τουαλέτα με τη sweetheart λαιμόκοψη που σχεδιάστηκε από τον Piero Gherardi για την Anita Ekberg. Το φόρεμα έχει συνδεθεί με τη σκηνή στη Fontana di Trevi, μια από τις πιο διάσημες σκηνές της ταινίας. Γενικότερα, η μόδα στην ταινία φαίνεται να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο απαθανατίζοντας με υπέροχο τρόπο τις τάσεις της ιταλικής μόδας των αρχών της δεκαετίας του 1960.
Η δεκαετία του 1960 έφερε τεράστιες αλλαγές σε όλους τους τομείς της ζωής και η μόδα δεν έμεινε ανεπηρέαστη. Οι αυστηρές γραμμές στα ρούχα έγιναν παρελθόν και δόθηκε μεγαλύτερη έμφαση στην άνεση απ’ ό,τι στην κομψότητα. Βέβαια, η ταινία με την οποία θα ασχοληθούμε τώρα, δεν μας δίνει την ακριβή εικόνα της μόδας της εποχής, αφού διαδραματίζεται…στο διάστημα. Η ταινία του Roger Vadim, “Barbarella”, που προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1968, σίγουρα δεν διακρίνεται για την ποιότητά της, έχει όμως αφήσει έντονο το αποτύπωμά της στην ιστορία του κινηματογράφου και πλέον θεωρείται cult classic.
Τα κοστούμια που φορέθηκαν στην ταινία από την πρωταγωνίστρια, Jane Fonda, σχεδιάστηκαν από τον Jacques Fonterey και τον Paco Rabane (έτσι εξηγείται, προφανώς, η έλλειψη καλαισθησίας), ήταν όμως έντονα επηρεασμένα και από τα πρωτότυπα σχέδια του Jean – Claude Forest που σχεδίασε το κόμικ στο οποίο βασίστηκε η ταινία. Αν και τα κοστούμια της “Βarbarella” δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι κάτι παραπάνω από αποκριάτικες στολές, έχουν αφήσει το στίγμα τους στην ιστορία του κινηματογράφου, ενώ ο Jean – Paul Gaultier τα αναφέρει ως έμπνευση για τα κοστούμια που ο ίδιος σχεδίασε στην ταινία “Τhe Fifth Element”.
Η ταινία του Arthur Penn, “Bonnie and Clyde” έχει μείνει στην ιστορία του κινηματογράφου για πολλούς λόγους. Ένας από αυτούς, δεν μπορεί παρά να είναι η γκαρνταρόμπα της Faye Dunaway, όπως αυτή σχεδιάστηκε από την Theadora Van Runkle. Αυτό που καθιστά τα κοστούμια της ταινίας αξιοσημείωτα είναι το γεγονός ότι, παρόλο που η ταινία διαδραματίζεται στη δεκαετία του 1930, στα κοστούμια αποτυπώνονται με μοναδικό τρόπο όλες οι τάσεις της μόδας των sixties. Ιδιαίτερα ευδιάκριτες είναι η χαλαρές, ίσιες γραμμές που χαρακτήριζαν τα ρούχα των sixties, που αποτελούν έμπνευση για μεγάλους σχεδιαστές μέχρι και σήμερα.
Αν και η ταινία του Jack Clayton “The Great Gatsby” γυρίστηκε το 1974, δεν θα μπορούσε παρά να αποδίδει τέλεια το πνεύμα της δεκαετίας του 1930, οπότε και ο Francis Scott Fitzgerald έγραψε το ομώνυμο μυθιστόρημα. Τα κοστούμια που σχεδιάστηκαν από την, ελληνικής καταγωγής, Theoni V. Aldredge (με λίγη βοήθεια από τον Ralph Lauren) όχι μόνο απέδιδαν με ακρίβεια την μόδα της δεκαετίας του ’30, αλλά διακρίνονταν από εξαιρετική καλαισθησία προσδίδοντας μια αίσθηση αιθέριας ομορφιάς στην πρωταγωνίστρια, Mia Farrow, προτιμώντας παλ αποχρώσεις και ελαφριά υφάσματα και, τελικά, αποσπώντας το Oscar καλύτερου costume design.
Παρόλο που ο έπαινος για το costume design της ταινίας του Woody Allen, “Annie Hall” αποδόθηκε στη Ruth Morley, η αλήθεια είναι πως τα περισσότερα κομμάτια που φοράει η Diane Keaton στην ταινία προέρχονται στην πραγματικότητα από την ντουλάπα της! Στο “Annie Hall” , η Keaton καθιέρωσε ένα απόλυτο trend που έχουν αγαπήσει οι γυναίκες από τα 70’s μέχρι και σήμερα.
Ο λόγος για το αποκαλούμενο “androgynous look” που επανέρχεται στη μόδα εδώ και περίπου 4 δεκαετίες και που έχει αγαπηθεί από όλες τις γυναίκες. Τα ρούχα στο “Annie Hall” χαρακτηρίζονται από την τάση των γυναικών της δεκαετίας του ’70 να αναζητούν νέες ταυτότητες που θα αναδείκνυαν την ανεξαρτησία και την ελευθερία τους και η Diane Keaton, αν μη τί άλλο, αντιπροσώπευσε άξια αυτή την τάση.